Chilipepers of Spaanse pepers
Chilipepers noemen we hier in Nederland ook wel Spaanse peper. De bekendste in de supermarkt zijn de rode en groene spaanse pepertjes. Maar er zijn wel 30 verschillende soorten. De ‘hete’ smaak krijgt de peper van een stofje dat ‘capsaïcine’ heet (bij gewone peper is dat piperine). De hoeveelheid daarvan bepaalt de hete smaak, die wordt weergegeven op een zgn. Scoville schaal.
Historie
De chilipeper komt van oorsprong uit Zuid-Amerika. Wist je dat er al chilipepers voorkomen op aardewerk dat dateert van 7000 jaar v Chr.? Om maar aan te geven dat het ook toen al een gewaardeerde smaakmaker was.
Columbus heeft de chilipeper in 1518 meegenomen naar Spanje. Daar werd ie ‘pimiento’ genoemd, zwarte peper. Vanuit Spanje is de chilipeper z’n tocht over de wereld begonnen: naar Europa, Azië en Afrika.
De heetheid
De heetheid van chilipepers wordt geduid door middel van de Scoville schaal, ontwikkeld door William Scoville in 1912. Toen werd dat bepaald via een smaaktest, tegenwoordig kunnen we capsaïcine en aanverwante stofjes gewoon meten.
Wij vinden een gerecht van 500-1000 op de schaal van Scoville al gauw pittig. Als je dan nagaat dat Sambal Oelek al gauw 2000 scoort en Tabasco 5000, dan weet je dat wij niet veel gewend zijn.
Het stofje capsaïcine zit, in tegenstelling tot wat wij vaak denken, niet in de zaden. Het zit juist in de zaadlijsten en de vliesjes en in mindere mate in het vruchtvlees.
In de artikelen over de soortjes die wij kweken, vind je de individuele Scoville waardes van onze chilipepers.
De plant
De chilipeper hoort tot het geslacht Capsicum, van de nachtschadefamilie (Solanaceae). Ook de paprika hoort bij deze familie. We vinden ‘m tegenwoordig ook terug in tuincentra want het is een decoratieve plant.
Wij kweken de chilipepers in de kas want ze houden van een warm klimaat. Het worden dan flinke struiken, waar je een tijd chilipepers van kunt plukken. Je moet dan wel steeds hoger klimmen, want de oogst begint onderaan de plant.
Is het een groente?
Botanisch gezien is de chilipeper een bes want hij dient voor de voortplanting van de plant. Maar wij, tuinbouwers, noemen het vruchten. Wanneer de chilipeper nog groen is, dan noemen we het een groente. En wanneer de rode peper gedroogd is dan noemen we het een kruid of specerij. Best verwarrend!
Chilipepers eten
Chilipepers gebruik je om een gerecht pittiger te maken. Dat kan in
- allerlei stoofschotels zoals chili con carne, curry’s,
- sauzen zoals Mexicaanse salsa, chipotle saus, sambal, tabasco
- marinades voor vlees en kip
- meewokken met groenten
- rauw in een rauwkostsalade of fijngesneden in een dressing
- apart bakken en als bijgerecht eten (groene jalapeno’s bijvoorbeeld)
- meetrekken in een (groente)bouillon.
Kortom, er zijn heel wat mogelijkheden om chilipepers te verwerken in je keuken. Op deze pagina vind je een aantal van onze favoriete recepten!
Chilipepers en gezondheid
Aan capsaïcine worden een heel aantal gezondheid bevorderende eigenschappen toegeschreven. Zo zou het ontstekingsremmend zijn, antioxidante, kankerbestrijdende en bloedsuikerregulerende eigenschappen hebben en de vetverbranding stimuleren. Hoe waar en in welke mate die gezondheid bevorderende eigenschappen zijn, daar wordt volop onderzoek naar gedaan.
Capsaïcine wordt ook wel toegepast in crèmes tegen gewrichtspijnen (verwarmend!) en werkt slijmoplossend bij verkoudheden.
Naast capcaïcine, zijn chilipepers ook rijk aan antioxidanten, flavonoïden, vitamine C en A. Allemaal voedingsstoffen die de moeite waard zijn voor onze gezondheid.
Ook de oude Maya’s en Azteken gebruikten de chilipepers medicinaal, bijvoorbeeld bij tandpijn.